Otyłość jest jednym z najpoważniejszych problemów zdrowotnych współczesnego świata, mającym bezpośredni wpływ na rozwój wielu chorób przewlekłych, w tym chorób serca. Wzrost wskaźnika masy ciała (BMI) powyżej normy prowadzi do licznych komplikacji zdrowotnych, które mogą zagrażać życiu. Otyłość znacznie wpływa na zdrowie serca, warto wiedzieć jakie są metody profilaktyki oraz jak udzielić pierwszej pomocy w przypadku nagłego zdarzenia sercowego.

Zagrożenia związane z otyłością

Otyłość wiąże się z wieloma zagrożeniami zdrowotnymi, które bezpośrednio wpływają na układ sercowo-naczyniowy. Do najważniejszych należą:

  1. Nadciśnienie tętnicze: Nadmierna masa ciała zwiększa obciążenie serca, co prowadzi do podwyższonego ciśnienia krwi. Długotrwałe nadciśnienie może uszkadzać naczynia krwionośne i serce, prowadząc do poważnych komplikacji, takich jak zawał serca lub udar mózgu.
  2. Dyslipidemia: Otyłość często prowadzi do nieprawidłowych poziomów lipidów we krwi, takich jak podwyższony poziom cholesterolu LDL (“zły” cholesterol) i trójglicerydów oraz obniżony poziom cholesterolu HDL (“dobry” cholesterol). Taki stan sprzyja odkładaniu się blaszek miażdżycowych w tętnicach, co zwiększa ryzyko choroby wieńcowej.
  3. Cukrzyca typu 2: Otyłość jest głównym czynnikiem ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2, która dodatkowo zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych poprzez mechanizmy takie jak uszkodzenie naczyń krwionośnych i zwiększona skłonność do zakrzepicy.
  4. Zespół metaboliczny: Jest to zespół objawów, który obejmuje nadciśnienie, dyslipidemię, hiperglikemię i nadmierną masę ciała, prowadzący do znacznie zwiększonego ryzyka chorób serca.

Jakie choroby serca mogą być skutkiem otyłości?

Wyniki badań klinicznych często wskazują na korelację między otyłością a chorobami serca i krążenia. Szczególnie duże jest ryzyko takich chorób układu sercowo-naczyniowego jak:

  • nadciśnienie tętnicze,
  • przerost prawej komory serca,
  • choroba niedokrwienna serca,
  • niewydolność serca.

Otyłość wiąże się także z większym ryzykiem nagłej śmierci sercowej niż w przypadku osób o prawidłowej masie ciała.

Warto jednak zauważyć, że korelacja ta jest widoczna u osób z otyłością brzuszną i insulinoopornością. Otyłość, w której tkanka tłuszczowa gromadzi się głównie w okolicy ud, pośladków i bioder, nie ma znaczącego wpływu na ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.

Profilaktyka

Aby zmniejszyć ryzyko chorób serca związanych z otyłością, konieczne jest wdrożenie odpowiednich działań profilaktycznych. Oto kilka kluczowych strategii:

  1. Zdrowa dieta: Dieta bogata w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty, chude białka i zdrowe tłuszcze może pomóc w utrzymaniu prawidłowej masy ciała i zdrowego serca. Unikanie przetworzonej żywności, cukrów prostych i tłuszczów trans jest również istotne.
  2. Regularna aktywność fizyczna: Codzienna aktywność fizyczna, taka jak szybki spacer, bieganie, pływanie czy jazda na rowerze, pomaga w kontrolowaniu masy ciała i poprawia zdrowie serca. Zaleca się co najmniej 150 minut umiarkowanej aktywności fizycznej tygodniowo.
  3. Regularne badania kontrolne: Monitorowanie ciśnienia krwi, poziomu cukru i lipidów we krwi pozwala na wczesne wykrycie i leczenie nieprawidłowości, co może zapobiec rozwinięciu się poważnych chorób serca.
  4. Unikanie palenia tytoniu i nadmiernego spożycia alkoholu: Te nałogi mają negatywny wpływ na zdrowie serca i zwiększają ryzyko rozwoju wielu chorób przewlekłych.

Pierwsza pomoc osobom cierpiącym na otyłość w przypadku zatrzymania krążenia

Zgodnie z wytycznymi Polskiej Rady Resuscytacji, nie ma potrzeby zmieniania standardowych algorytmów pierwszej pomocy dla osób z nadwagą. Należy jednak pamiętać, że budowa ciała poszkodowanego może utrudniać skuteczne przeprowadzanie resuscytacji krążeniowo-oddechowej (RKO) lub innych działań ratunkowych. W takich przypadkach warto, jeśli to możliwe, zapewnić większą liczbę ratowników, co umożliwi częstsze zmiany podczas wykonywania ucisków.

Podobnie jak u osób z prawidłową masą ciała, uciski klatki piersiowej są najbardziej skuteczne, gdy wykonuje się je na twardym podłożu. U pacjentów z bardzo dużą masą ciała często nie ma potrzeby przenoszenia ich z materaca na podłogę, ponieważ zapadanie się podłoża może zmniejszać ryzyko przemieszczania się ciała podczas ucisków.

Otyłość nie stanowi przeszkody w stosowaniu automatycznych defibrylatorów zewnętrznych (AED). Nowoczesne AED są zaprojektowane tak, aby dostosować energię wyładowania do impedancji klatki piersiowej. U niektórych osób z nadmiarem tkanki tłuszczowej może być konieczne zastosowanie nieco mocniejszych wyładowań, jednak skuteczność AED nie różni się znacząco w porównaniu do ich użycia u osób z prawidłową masą ciała.