Ewakuacja poszkodowanego z pojazdu to jedna z kluczowych umiejętności, którą powinni znać zarówno ratownicy medyczni, jak i osoby uczestniczące w wypadkach drogowych. Odpowiednie postępowanie może zapobiec dalszym urazom i uratować życie.

Kiedy ewakuacja jest konieczna?

Ewakuacja poszkodowanego z pojazdu powinna być podejmowana tylko wtedy, gdy:

  1. Istnieje bezpośrednie zagrożenie życia – np. ryzyko pożaru, wybuchu, zatonięcia pojazdu lub obecność toksycznych oparów.
  2. Stan poszkodowanego wymaga natychmiastowej pomocy medycznej, której nie można udzielić wewnątrz pojazdu (np. zatrzymanie krążenia).
  3. Pojazd znajduje się w niebezpiecznym miejscu, np. na środku ruchliwej drogi, gdzie grozi kolejne zderzenie.

W innych sytuacjach należy w miarę możliwości unikać przemieszczania poszkodowanego, aby zminimalizować ryzyko pogłębienia urazów.

Zasady bezpieczeństwa dla ratownika

Przed rozpoczęciem ewakuacji należy:

  • Upewnić się, że miejsce zdarzenia jest bezpieczne – np. wyłączyć silnik pojazdu, zaciągnąć hamulec ręczny, a w razie potrzeby użyć trójkąta ostrzegawczego lub innego oznakowania.
  • Ocenić stan poszkodowanego – sprawdzić oddech, krążenie i świadomość.
  • Założyć rękawiczki ochronne, jeśli są dostępne, aby zminimalizować ryzyko kontaktu z krwią i innymi płynami ustrojowymi.
  • Zgłosić zdarzenie służbom ratunkowym – wezwać pomoc, podając dokładną lokalizację i opis sytuacji.

Kroki ewakuacji poszkodowanego

1. Stabilizacja odcinka szyjnego kręgosłupa

Wypadki komunikacyjne często powodują urazy kręgosłupa, zwłaszcza w odcinku szyjnym. Dlatego kluczowe jest unieruchomienie głowy i szyi przed ewakuacją. Można to zrobić za pomocą kołnierza ortopedycznego lub stabilizując głowę rękoma.

2. Otwarcie drzwi pojazdu

Jeśli to możliwe, należy otworzyć drzwi pojazdu w sposób spokojny, unikając gwałtownych ruchów, które mogłyby przestraszyć poszkodowanego lub naruszyć jego pozycję. W razie trudności można użyć narzędzi ratowniczych, np. nożyc hydraulicznych (przy użyciu specjalistycznego sprzętu).

3. Ocena pozycji poszkodowanego

Jeśli poszkodowany jest przytomny, należy poinformować go o planowanym działaniu i poprosić o współpracę. W przypadku osoby nieprzytomnej ocena jej pozycji pozwala na ustalenie najbezpieczniejszego sposobu ewakuacji.

4. Technika „Rauteka”

W wielu przypadkach stosuje się technikę „Rauteka” do szybkiej ewakuacji. Polega ona na:

  • Umieszczeniu jednej ręki ratownika pod pachą poszkodowanego, stabilizując głowę i szyję.
  • Drugą ręką złapaniu za nadgarstek lub pas poszkodowanego.
  • Delikatnym wyciągnięciu go z pojazdu, podtrzymując kręgosłup w osi ciała.

5. Położenie poszkodowanego w bezpiecznym miejscu

Po ewakuacji należy położyć poszkodowanego na plecach na twardym podłożu, w miarę możliwości stabilizując jego ciało. Jeśli osoba nie oddycha, należy rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową (RKO).

Czego unikać podczas ewakuacji?

  • Szarpania i gwałtownych ruchów, które mogą pogłębić urazy.
  • Wyciągania poszkodowanego za kończyny, ubranie czy głowę – może to prowadzić do uszkodzenia kręgosłupa.
  • Ewakuacji w przypadku braku bezpośredniego zagrożenia życia, zwłaszcza bez odpowiedniego przeszkolenia.

Prawidłowa ewakuacja poszkodowanego z pojazdu wymaga przemyślanych działań, dbałości o bezpieczeństwo własne i innych uczestników zdarzenia, a przede wszystkim wiedzy na temat potencjalnych zagrożeń i technik postępowania. Warto regularnie uczestniczyć w kursach pierwszej pomocy, aby zwiększyć swoją wiedzę i pewność siebie w sytuacjach kryzysowych.